Vijf zaken die iedereen zou moeten weten over MiFID II

Per 3 januari 2018 wordt MiFID II van kracht. Tamara Ubink, interim junior legal counsel bij DPA Legal, neemt ons mee in de belangrijkste veranderingen, omdat  de nieuwe tekst de nodige aanpassingen in het bedrijfsleven vereist.

MiFID II staat voor “Markets in financial instruments directive”[i] en is gericht op alle partijen die zich op de markt voor financiële producten bevinden. Veel van de partijen waar MiFID II op van toepassing is vielen ook al onder de reikwijdte van MiFID I, maar ook voor deze partijen komt veel nieuws. Doel van MiFID is altijd al het beschermen van beleggers en het inzicht bieden in kosten die meekomen met beleggingsproducten geweest, maar ook marktstabiliteit en marktvertrouwen spelen een rol. Alle regels dienen dan ook met het oog op deze doelen te worden bekeken.

Een aantal van de meest in het oog springende veranderingen som ik hier graag voor u op:

1. Beursverhandelde fondsen:

De zogenoemde “beursverhandelde fondsen” (ook wel exchange-traded funds of ETF’s) worden onder MiFID II voor het eerst gereguleerd. Dit zijn fondsen “waarvan en minste één eenhedenklasse of aandelenklasse gedurende de hele dag wordt verhandeld op ten minste één handelsplatform en waarbij ten minste één market maker ervoor zorgt dat de koers van de eenheden of aandelen van het fonds op het handelsplatform niet aanzienlijk afwijkt van de intrinsieke waarde en, in voorkomend geval, van de indicatieve intrinsieke waarde van de eenheden of aandelen[ii].” Voor deze fondsen moeten bijvoorbeeld door gereglementeerde markten technische standaarden worden opgesteld, die zo dienen te worden ingericht dat zij “zij het liquiditeitsprofiel van het bewuste financiële instrument op verschillende markten en op de gemiddelde bid-ask spread weergeven, waarbij rekening wordt gehouden met de wenselijkheid van redelijk stabiele prijzen en waarbij de verdere verkleining van de spreads niet nodeloos wordt beperkt[iii]” en daarnaast zo zijn opgezet “dat de omvang van de verhandelingseenheid aan elk financieel instrument is aangepast[iv]”. Kort gezegd betekent dit dat er voor deze ETF’s nieuwe standaarden dienen te worden gecreëerd om de marktstabiliteit te verhogen, nu deze producten te ingewikkeld en risicovol worden geacht om ze nog langer ongereguleerd te laten.

2. High frequency trading en algoritmische handel:

Op het gebied van high frequency trading zorgt MiFID II voor een stortvloed aan regelgeving waar de platforms en beleggers die zich hier mee bezig houden in de toekomst moeten voldoen. Er moet worden gerapporteerd aan de bevoegde autoriteit en er moet een groot aantal risico’s bewijsbaar zijn uitgesloten. Als topje van de ijsberg komt hier voor high frequency trading nog bij dat zij in een goedgekeurde vorm nauwkeurige en volgens tijdstip gerangschikte gegevens van al haar geplaatste orders, met inbegrip van annuleringen van orders, uitgevoerde orders en prijsopgaven op handelsplatforms moet bewaren en deze op verzoek ter beschikking van de bevoegde autoriteit moet kunnen stellen.

3. Los betalen door cliënten voor research

Onder MiFID II is een lijst[v] opgenomen met alle diensten op de financiële markt die als nevendienst worden aangemerkt. Voor nevendiensten is in beginsel een vergunning nodig, bij een vergunningsaanvraag is van belang dat de nevendiensten worden aangegeven. Wanneer een vergunninghouder een nevenactiviteit wil gaan uitoefenen die nog niet op de vergunningaanvraag stond moet dit worden aangegeven bij de bevoegde autoriteit – in Nederland zal dit naar alle waarschijnlijkheid de AFM worden. Nieuw in MiFID II is dat het doen van onderzoek naar financiële producten als nevendienst wordt aangemerkt en dat hiervoor dus los kosten in rekening moeten worden gebracht die voor de cliënt inzichtelijk zijn.

4. Stability Statement en maximale verliescapaciteit

Beleggingsondernemingen dienen zich in het kader van hun dienstverlening en bij het leveren van nevendiensten, op eerlijke, billijke en professionele wijze in te zetten voor de belangen van hun cliënten. Dit was al het geval onder de oude MiFID I, maar MiFID II biedt een groot aantal nieuwe vereisten om te voldoen aan deze eerlijke, billijke en professionele wijze. Een hiervan is het stability statement, een beleggingsonderneming moet aan cliënten of potentiële cliënten “tijdig passende informatie verstrekken over de beleggingsonderneming en haar diensten, de financiële instrumenten en de voorgestelde beleggingsstrategieën, plaatsen van uitvoering en alle kosten en bijbehorende lasten.[vi]” Hierbij is het van belang dat er wordt gekeken hoe stabiel de situatie van de cliënt is en in hoeverre deze daadwerkelijk kan betalen voor de geleverde dienst en het financiële product. Ook dienen Beleggingsondernemingen en/of hun adviseurs en agenten bij het geven van een advies of het bemiddelen in beleggingsproducten de maximale verliescapaciteit van de cliënt in kaart te brengen. MiFID II vraagt hier dus een actieve bijdrage van de beleggingsonderneming.

5. Onderscheid tussen onafhankelijk en niet-onafhankelijk advies

Al onder MiFID I is onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten dienstverlening die partijen op de financiële markt kunnen aanbieden, deze zijn geïmplementeerd in de Wft en ook de vergunningsplicht werkt hier in door. Het kan gaan om execution only, advies of vermogensbeheer en daarnaast is er onderscheid tussen onafhankelijke agenten, afhankelijke agenten en verbonden agenten. Voor de cliënt kwam de verhouding tussen de persoon waarbij hij het product afnam en de aanbieder van het product echter niet altijd even duidelijk naar voren, wat tot verwarring kon leiden en soms ook tot een investering waar de cliënt mogelijk niet toe over was gegaan in het geval hij had geweten dat hij bijvoorbeeld advies kreeg van een verbonden agent. In dit kader brengen de nieuwe gedragsregels van MiFID II dan ook met zich mee dat de adviseur altijd duidelijk moet aangeven of hij onafhankelijke of niet-onafhankelijke dienstverlening biedt.

Tot slot

Dit zijn slechts enkele aandachtspunten; het is belangrijk om op basis van de situatie van de specifieke dienstverlener te kijken wat er nodig is om MiFID II-compliant te zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe regels over de verwerking van orders, de informatieverstrekking aan cliënten, de beoordeling van geschiktheid en adequaatheid van medewerkers en over grondstoffenderivaten. Al deze nieuwe regels op het gebied van beleggersbescherming, transparantie en marktinfrastructuur hebben consequenties voor uw interne organisatie, IT-processen en klantcontacten. Zaak dus om u hier tijdig op voor te bereiden!

Bent u al MiFID II-compliant?

Wilt u bijpraten over de belangrijkste issues rond de governance en bedrijfsvoering van beleggingsondernemingen? Of met Tamara, die afstudeerde in Financieel Recht, van gedachten wisselen over actuele financiële vraagstukken? Neem contact met ons op, wij plannen graag een afspraak in.

[i]Richtlijn 2014/65/EU.
[ii]Art. 4 onderdeel (46) MiFID II.
[iii]Art. 49 lid 2 sub a MiFID II.
[iv]Art. 49 lid 2 sub b MiFID II.
[v]Bijlage I Deel b MiFID II.
[vi]Art. 24 lid 4 sub c MiFID II.