Kiezen tussen Lean en Agile. Of wellicht Leagile?
Opvang van onverwachte vraagstijging met luchtvrachten, vloekende verkopers omdat ze nee moeten verkopen als een product niet voorradig is of werkkapitaal dat onnodig vastzit in veiligheidsvoorraden. In veel (productie)bedrijven is dit nog regelmatig aan de orde. Dat terwijl de productcycli steeds onvoorspelbaarder worden. Benaderingen als Lean en Agile bieden uitkomst. Maar hoe kies je de juiste aanpak?
Slimmer plannen en besturen met je partners in de supply chain. Dat is de basis voor het effectief voorraadbeheer en vermindering van het werkkapitaal in de supply chain. De ervaring leert dat de aard van het product bepalend is voor het succes van de gekozen strategie. Wat er precies wordt bedoeld met ‘de aard van het product’? Marshall L. Fisher verschaft hier duidelijkheid over. De Harvard-professor onderscheidt twee productcategorieën die elk een ander soort supply chain vereisen: functionele en innovatieve producten.
Functionele vs. innovatieve producten
Zoals de naam al aangeeft zijn functionele producten zoals melk en brood bedoeld om basisbehoeften van consumenten te bevredigen. De vraag is stabiel, wat voor een voorspelbare vraag en een lange levenscyclus zorgt. De concurrentie in een dergelijke markt is vaak intensief, terwijl de winstmarges laag zijn. Om hun product meer onderscheidend te maken en de waarde van hun merk te versterken, gaan veel fabrikanten over op productdifferentiatie. Ofwel: innovatie van functionele producten.
Innovatieve producten daarentegen hebben een korte levenscyclus, omdat de concurrentie snel tot imitatie overgaat. De winstmarge is hoog, maar de vraag is onvoorspelbaar. Dit zijn bijvoorbeeld producten in de consumer-electronics markt. Maar ook een commodity zoals ijs of chocola kan een innovatief product zijn. Deze van origine functionele producten worden onder labels als Ben & Jerry’s en Tony’s Chocolonely zodanig gedifferentieerd dat ze als innovatief gecategoriseerd kunnen worden.
Een winnende supply chain inrichten
Producten met een onvoorspelbare vraag hebben weinig baat bij een efficiënte supply chain met lange levertijden. De vraag kan al drie keer veranderd zijn voordat de producten in het schap arriveren. Met incourante voorraad of nee-verkopen als gevolg. Andersom geldt hetzelfde: waarom zou je een responsieve supply chain inrichten voor een product waarvan je de vraag nauwkeurig te voorspellen is?
De uitdaging is om tijdig te onderkennen wanneer productdifferentiatie de aard van een product verandert van functioneel naar innovatief. De mensen die hierover beslissen, bepalen uiteindelijk het succes van de supply chain. Wat als de operationele aandacht vooral gefocust is op het behalen van efficiëntie binnen de logistiek? Of als de logistiek manager de supply chain omvormt naar een rigide ‘Just in Time-omgeving’ - en daarin slaagt? Dan is het eind zoek. Dan krijgt het bedrijf ineens te maken met stock-outs en toename van de incourante voorraad. Ondertussen presteert de concurrent die zijn product niet veranderd heeft nog hetzelfde.
Een raamwerk als hulpmiddel
Onderzoekers van Cranfield University ontwikkelden een matrix die managers helpt om de juiste keuze te maken aan de hand van de aard van het product, de vraag en de levertijd. Zoals je in de onderstaande afbeelding ziet, werkt Lean - de methode die zich richt op het elimineren van verspilling - het beste bij een relatief voorspelbare vraag en lange lead-times. Bij korte lead-times biedt het ‘continuous replenishment-principe’ uitkomst. Daarbij heeft de toeleverancier inzicht in de voorraadniveaus van de retailer, zodat hij ziet wanneer een product dreigt op te raken. Nu kan de leverancier de herbevoorrading plannen zonder dat een officiële inkooporder nodig is. Zoals je zult begrijpen, is het nauwkeurig kunnen berekenen en voorspellen van de vraag allesbepalend voor het succes van deze methode.
Op naar hybride ketens
Lean werkt niet als de vraag onvoorspelbaar is. Dan is een aanpak nodig die zich kenmerkt door flexibiliteit en wendbaarheid. Ofwel Agile-methodes zoals ‘quick response’ en ‘postponement’. Quick response focust op het elimineren van lead-times zodat snel geanticipeerd kan worden op veranderingen. Postponement betekent uitstellen: het product pas voltooien als je weet wat de klant precies wil. In feite wordt gezocht naar de ideale combinatie van Agile en Lean, ofwel Leagile. Mooie voorbeelden zijn de pc- en automarkt waar de verschillende componenten ver van te voren geproduceerd worden. Pas als de klant zijn bestelling plaatst, vindt de assemblage plaats om de uiteindelijke laptop of auto te kunnen uitleveren.
Tot slot
Bedenk dat het (her)inrichten van de Supply Chain niet in isolatie dient te gebeuren. Het begint met naar buiten kijken: naar de klant en marktomgeving. Bepaal vooraf met welke productkarakteristieken je te maken hebt. Zo maakt FrieslandCampina zowel functionele producten als melk en koffiemelk als zuiveldranken en andere innovatieve zuivelproducten zoals Cappuccino Schuim. Steeds vaker kent een onderneming meerdere supply chains. En gezien de toenemende onvoorspelbaarheid van de vraag in veel industrieën, zal de aandacht voor het creëren van een optimale mix van Lean en Agile alleen maar toenemen.
“In the ideal world, Supply Chains would be designed from the customer backwards rather than the conventional approach which tends to be from the factory outwards."
