Ervaring
Sinds juni 2018 werk ik als junior jurist ruimtelijke ordening bij DPA. Mijn eerste interimopdracht was bij de Nederlandse Gasunie Transportservice. Hier leerde ik veel over de energietransitie naar klimaatneutrale energieopwekking. Deze is goed op stoom gekomen sinds minister Wiebes verklaarde dat Nederland in 2050 ‘gasloos’ moet zijn. Tegelijkertijd blijft het mogelijk om via houtkachels ongezuiverde rook in de omgeving te verspreiden. En dat zorgt volgens het Platform Houtrook en Gezondheid voor overlast én gezondheidsschade.
Houtkachels in Nederland
Volgens dit platform bezit 10% van de Nederlandse huishoudens een houtkachel of openhaard. Uit het woononderzoek van het CBS blijkt dat er in 2018 in Nederland 793.000 houtgestookte openhaarden en kachels zijn. Er zijn mensen die het college van burgemeester en wethouders vragen om handhavend op te treden als zij hier overlast van ondervinden. Maar uit de rechtspraak blijkt dat dit niet eenvoudig is.
Geen gemeentelijke bevoegdheid tot handhaven
Op 10 oktober 2018 sprak de Raad van State zich uit over rook- en stankoverlast van een houtkachel van een op 25 meter afstand woonachtig buurman. De omwonende had het college van burgemeester en wethouders van Hollands Kroon verzocht hier iets aan te doen. Dit omdat de rookgassen volgens publicaties van onder andere het Longfonds schadelijk zijn voor de gezondheid. Het college wees het verzoek af omdat het niet bevoegd was om handhavend op te treden op grond van artikel 7.22 van het Bouwbesluit. Daarnaast hadden toezichthouders op verschillende momenten geconstateerd dat er geen rook uit de schoorsteen kwam. Verder hadden andere omwonenden aangegeven geen last van de houtrook te ondervinden.
Bevestiging in hoger beroep
De rechtbank volgde het verweer van het college en wees het verzoek tot handhaving af, evenals de Raad van State. Ook die oordeelde dat het Bouwbesluit 2012 geen grondslag biedt voor een handhavingsbesluit door het college. Volgens de Raad van State is artikel 7.22 van het Bouwbesluit een restbepaling die het bevoegd gezag kan toepassen als naar zijn oordeel optreden tegen het gebruik van een bouwwerk, open erf of terrein noodzakelijk is vanwege gevaarzetting, dreigende aantasting van de volksgezondheid of overmatige hinder en meer specifieke bepalingen geen soelaas bieden.
Geen algemeen aanvaarde inzichten
Uit de jurisprudentie blijkt dat er geen algemeen aanvaarde inzichten bestaan over het antwoord op de vraag in welke omstandigheden en hoeveelheden de rook van een houtkachel schadelijk kan zijn voor de mens. De verwijzing van de buurman naar publicaties wordt niet geaccepteerd omdat deze niet wetenschappelijk zijn. Ook bestaan volgens de Raad van State geen algemeen aanvaarde inzichten over de wijze waarop fijnstofoncentraties als gevolg van het gebruik van een houtkachel moeten worden gemeten. Zo lang er geen algemeen aanvaarde inzichten zijn, biedt de bestuursrechtelijke weg van handhaving weinig soelaas. Maar er is nog een weg mogelijk: de gang naar de civiele rechter.
Beroep op onrechtmatige hinder
Door een beroep te doen op onrechtmatige hinder van rook, kan de (voorzieningen)rechter worden verzocht een verbod van het gebruik van een houtkachel uit te spreken. hiervan vond ik een voorbeeld bij de rechtbank Gelderland. In deze zaak slaagt de gebruiker van de houtkachel erin om de overlast van de houtkachel voldoende gemotiveerd te weerleggen. In de uitspraak van 28 februari 2017 stelt de voorzieningenrechter dat de gemeente wellicht handhavend kan optreden als vast komt te staan dat de klachten over een hinderlijke en voor de gezondheid schadelijke situatie terecht zijn.
Ontbinding huurovereenkomst
Ook kan een verhuurder gevraagd worden om op te treden als een huurder houtrookoverlast veroorzaakt. In een arrest van het Hof ‘s Hertogenbosch van 31 juli 2018 laat de rechter een huurovereenkomst ontbinden omdat het stoken van hout als onrechtmatige overlast wordt beschouwd. Uit dit arrest blijkt dat de rechter de omstandigheden heeft meegewogen: er werd niet alleen in de kachel in de woning hout gestookt, maar ook in een vat in de tuin en in een kachel in het bijgebouw.
Op naar de civiele rechter?
Voor de één betekent een houtkachel gezelligheid, voor de ander zijn de rookgassen een bron van overlast. Vooralsnog is bestuursrechtelijke handhaving ter voorkoming van de overlast door houtrook niet eenvoudig. De tweede weg die openstaat voor degenen die overlast van houtrook ondervinden is die naar de civiele rechter. Maar zelfs dat biedt geen garantie!
Wil jij net als Edgar aan de slag gaan als jurist via DPA voor interessante opdrachten? Onze recruiter Jolien Feenstra vertelt je graag meer over de mogelijkheden! Neem contact met haar op via [email protected] of via 06 20 15 03 23.
