Wat doet een interim legal counsel?

Het is alweer bijna anderhalf jaar geleden dat ik de advocatuur vaarwel zei om de wondere wereld van de interim legal counsels te betreden. Sindsdien stellen zowel ‘advocatenvrienden’ als niet-juristen me regelmatig de vraag: “Wat doet een interim legal counsel?” Met deze blog probeer ik hier meer duidelijkheid over te scheppen, aan de hand van mijn persoonlijke inzichten uit de praktijk.

Kenmerkende aspecten

Google deze vraag maar eens, dan zul je zien dat het aantal relevante resultaten tegenvalt. Voor ‘advocaat’ levert een vergelijkbare zoekopdracht aanzienlijk meer hits op. Door het lezen van deze blog kun je je wellicht een beter beeld vormen van de kenmerkende aspecten van de functie. Spoiler alert: ik ben zelf erg enthousiast over mijn werk, dus de algemene toon van deze blog is positief. Maar geen enkele baan is zonder nadelen, dus ook die zal ik zo eerlijk mogelijk benoemen.

1. Juridische huisarts. Als legal counsel in een bedrijf ben je het eerste aanspreekpunt voor juridisch advies en hou je je bezig met alle juridische aspecten van de bedrijfsvoering. Je bent als het ware de huisarts onder de juristen. Je specialiseert je niet in een specifiek rechtsgebied, maar behandelt zaken op het gebied van arbeidsrecht, algemeen contractenrecht, intellectueel eigendomsrecht enzovoort. Wordt het te technisch, dan kun je een specialist inschakelen. Het interim-aspect houdt in dat je op tijdelijke basis bij een bedrijf werkt, bijvoorbeeld voor het invullen van een zwangerschapsverlof of het uitvoeren van een project.

2. Looptijd. De looptijd van opdrachten kan sterk verschillen. Mijn eerste opdracht zou in eerste instantie zes maanden duren, maar werd tweemaal verlengd tot 10,5 maanden. Daarna volgde een opdracht van een maand, terwijl ik nu – zoals het ernaar uitziet – zeven maanden bij mijn huidige opdrachtgever zal werken.

3. Kijkje in de keuken. Door de beperkte looptijd van de opdrachten kun je bij veel verschillende bedrijven een kijkje in de keuken nemen. Het klinkt cliché, maar is helemaal waar. Zo werkte ik bij een uitvoeringsorganisatie van een pensioenfonds en daarna bij een participatiemaatschappij die investeert in duurzame groei. Mijn huidige opdrachtgever is een onderneming die zich richt op innovatie, onderzoek en business creation op het gebied van duurzame energie.

4. Flexibiliteit. De relatief korte looptijd van opdrachten en variatie aan opdrachtgevers zorgt voor de nodige afwisseling, maar vergt ook flexibiliteit. Zo ging ik eens op woensdag op gesprek bij een potentiële opdrachtgever en startte ik de dag erna. Maar ook werd een potentiële opdracht waar ik me erg op had verheugd op het laatste moment ingetrokken wegens bezuinigingsmaatregelen. Dat vraagt om aanpassingsvermogen. Ook wat betreft locatie: mijn eerste opdrachten waren in Amsterdam en nu werk ik op de High Tech Campus Eindhoven (HTC). En ja, dat is best ver van mijn woonplaats Amsterdam. Met twee hotelovernachtingen en een thuiswerkdag is het gelukkig goed te doen. Bovendien ervaar ik de HTC, als jurist tussen de techneuten, als een bijzondere omgeving om te werken. En ze hebben er een Starbucks…

5. Snelkookpan. Die flexibiliteit kan vermoeiend zijn: je begint toch telkens met een ‘nieuwe baan’. Anderzijds is het enorm verrijkend. In korte tijd leer je de bijzonderheden van het bedrijf kennen en maak je je de specifieke rol eigen die de legal counsel in dat bedrijf inneemt. Geen twee bedrijven zijn hetzelfde en de plaats van de jurist binnen het bedrijf verschilt net zo goed. Werk je bijvoorbeeld liever op een hoofdkantoor of dichter op de business? Dat kun je eigenlijk pas echt zeggen als je het ervaren hebt.

6. Netwerk. Door regelmatig van werkomgeving te veranderen, leer je veel nieuwe mensen kennen. Zo breid je je professionele netwerk uit, en ik kan ook oprecht zeggen dat ik er een aantal waardevolle vriendschappen aan heb overgehouden. Ideaal voor diegenen die bij persoonlijkheidstesten worden gecategoriseerd als ‘mensen-mens’.

7. Communicatie. Een essentieel aspect van het werk is gelegen in goede communicatie. Samenwerking met veel verschillende mensen zorgt (wederom) voor afwisseling, maar stelt ook eisen aan de communicatie. Doordat de meeste mensen in het bedrijf niet juridisch geschoold zijn, heeft het bijvoorbeeld niet veel zin om veel juridische termen te gebruiken. Heldere en duidelijke communicatie is belangrijk, evenals: doorvragen. Een belangrijke les die ik heb geleerd, is om nooit op basis van veronderstellingen te werken, maar altijd te controleren of die veronderstelling wel klopt. Assumption is the mother of all… Nu geldt dat niet specifiek voor het werk als interim legal counsel, maar temeer als je als ‘onafhankelijk juridisch adviseur’ middenin het bedrijf werkt.

8. Ondersteuning. “Help me help you” waren de legendarische woorden van Jerry Maguire in de gelijknamige film uit 1996. Een uitspraak die een van de kerntaken van de (interim) legal counsel perfect beschrijft. Waar ik als advocaat getraind werd om de cliënt zoveel mogelijk werk uit handen te nemen, is mijn doel nu vaak om collega’s in de business zoveel mogelijk zelf te laten doen, uiteraard ondersteund met het benodigde juridische advies. Overigens betekent dit niet dat je passief kunt afwachten tot het werk naar je toekomt. Meedenken met de werkvloer en achterhalen waar ze mee bezig zijn en hoe je daarbij kunt helpen, zijn kernactiviteiten van een (interim) legal counsel.

9. Advocatuurlijke basis. Hoewel het geen noodzakelijke voorwaarde van een functie als (interim) legal counsel is, zie ik mijn ervaring in de advocatuur als een waardevolle basis. Vanwege de gestructureerde manier van werken die je daar leert, evenals de vaardigheid om snel tot de kern van een enorme hoeveelheid informatie door te dringen. En vanwege de focus op het schrijven van goede memo’s en e-mails, de servicegerichtheid en het werken onder druk. Maar ook omdat je daardoor als geen ander weet hoe een externe juridische adviseur werkt en hoe je deze het beste kunt aansturen. Bijvoorbeeld door voldoende achtergrondinformatie over het bedrijf te verschaffen en door het belang van de opdracht voor de onderneming te verduidelijken.

10. Afscheid. Partir c’est mourir un peu. Een bekend Frans spreekwoord dat in deze context wellicht wat dramatisch klinkt, maar ook een kern van waarheid bevat. De korte looptijd van de opdrachten betekent dat je regelmatig afscheid neemt van leuke collega’s en vertrouwde werkzaamheden. Gelukkig komen daar weer een nieuwe werkomgeving en leuke nieuwe collega’s voor in de plaats. The more the better.

Meer weten over werken als interim legal counsel? Of juist over het werken met een interim legal counsel? Lees wat DPA Legal voor je kan betekenen.