Sociaal leren: we kunnen nog heel veel leren… van elkaar

Sociaal leren is het leren in samenspraak en samenwerking met anderen die meer expertise op een bepaald gebied of andere inzichten hebben. Bekende vormen van sociaal leren zijn coaching, mentoring en sparren met iemand die meer ervaring of andere ideeën heeft. Dit helpt je bijvoorbeeld om te ontdekken wat je drijft en waar je echt goed in bent: een essentiële succesvoorwaarde in de hedendaagse kenniseconomie.

Wie altijd maar zegt ‘druk’ te zijn, denkt volgens (bedrijfs)psycholoog Tony Crabbe onvoldoende na over zijn leven en werk. In zijn boek ‘Busy’ waarschuwt hij dat dit slecht is voor je gezondheid, geluk en carrière. ‘Verder denken’ is simpel gezegd een kwestie van tijd nemen, jezelf indringende vragen stellen en uitvinden hoe je beter in je kracht komt. Daartoe heb je veel baat bij een klankbord. Iemand die je helpt om dingen voor jezelf helder te krijgen, antwoorden te vinden en doordachte keuzes te maken. En die je indien nodig aanzet om de dingen die te doen die je echt belangrijk vindt.

Mentoring

Bij DPA geloven we in sociaal leren. Bij bijvoorbeeld DPA Supply Chain worden medewerkers met doorgroeiambities vaak gekoppeld aan een mentor. Dit is een senior professional die je helpt in je professionele ontwikkeling. Iemand bij wie je terechtkunt als je vragen hebt of ergens mee zit. Zo’n mentor helpt je om je blikveld verruimen en te bepalen uit welke opties je kunt kiezen. Bovendien helpt hij of zij je om deze opties te analyseren en op waarde te schatten, zodat je weloverwogen beslissingen kunt nemen. Verder stimuleert hij je in je ontwikkeling en kan hij je met mogelijk interessante mensen in contact brengen.

De meeste mentorrelaties ontstaan door werk of ‘vanzelf’. Natuurlijk kun je zelf ook op zoek gaan naar een geschikte mentor. Hiervoor kun je bijvoorbeeld een meer ervaren collega binnen je bedrijf benaderen. Vraag of jullie zo nu en dan kunnen bijpraten over het werk en werkgerelateerde zaken. Om te voorkomen dat dit bij vrijblijvende gesprekjes blijft, kun je vooraf afspreken wat je samen wilt bespreken en hoe vaak. Het is prettig als de mentor uit dezelfde bedrijfstak komt, omdat hij of zij zich dan goed in je situatie kan inleven. Nog belangrijker is dat het 'klikt'. Dat je je op je gemak voelt met elkaar, en dat je het gevoel hebt alles te kunnen vertellen en vragen.

"Doordat een ander als spiegel fungeert, verklein je je blinde vlekken. En word je scherper, kun je woorden geven aan je gevoel of gedachten en dingen expliciteren."

Reverse mentoring

Mentoring hoeft geen eenrichtingsverkeer te zijn. Bij DPA zie ik steeds vaker reverse mentoring, onder andere bij onze directie. Daarbij leren senior managers van hun jongere collega’s. Bijvoorbeeld om vertrouwd te raken met innovaties of nieuwe businessmodellen. Of om meer te weten te komen over de wensen van jongere medewerkers of klanten, of nieuwe inzichten te ontwikkelen op terreinen als blockchain, data science en intelligent robotic process automation. Zo kan een jonge professional met een frisse blik veel toevoegen aan de beeldvorming van een ervaren manager.

Coaching

In ieder specialisme doen zich situaties voor waarbij individueel advies of ondersteuning nodig is. Daarom heb ik momenteel regelmatig contact met een coach, iemand van buiten DPA. Hier heb ik om gevraagd omdat ik aan een specifiek vraagstuk wil werken. Vanuit mijn eigen ervaring en rol kwam ik hier zelf niet uit. Kenmerkend van een coachingstraject is dat de coach door de coachee wordt uitgezocht voor het begeleiden en ondersteunen van het leerproces. Dit binnen een gelijkwaardige één-op-één-relatie. Jij bepaalt het doel en blijft verantwoordelijk voor je beslissingen: de coach stelt vragen, geeft adviezen en voegt waar nodig kennis toe.

Ik als improving performance coach

Het kan ook zijn dat twee professionals op medior niveau met elkaar praten, vaak over praktische vragen. Daarom hebben we binnen DPA Academy de powersessies ‘Ik als improving performance coach’ ontwikkeld. Hierin leer je om je persoonlijke ontwikkelwensen te beschrijven en benoemen, en de route naar realisatie van je wensen in kaart te brengen. Ook leer je om anderen op weg te helpen en te coachen bij performance improvement.

"Het is heel belangrijk dat je dicht bij jezelf blijft. Want bij alle vormen van sociaal leren geldt dat gevraagde adviezen kunnen helpen, maar dat jij uiteindelijk zelf bepaalt wat je ermee doet."

Sparring partners

Zelf maak ik graag en veel gebruik van sparringpartners binnen en buiten de organisatie. Ik denk oprecht dat iedere professional periodiek baat heeft bij een klankbord. Iemand die betrouwbaar en deskundig is, en onvoorwaardelijk met je mee kan denken. Die je aanzet tot reflectie, je durft te zeggen waar het op staat en je inspireert om door te zetten of nieuwe wegen in te slaan. Tijdens een congres hoorde ik ooit dat dit werkt als ‘slijpsteen voor je gedachten’, en die uitdrukking spreekt me erg aan. Doordat een ander als spiegel fungeert, verklein je je blinde vlekken. En word je scherper, kun je woorden geven aan je gevoel of gedachten en dingen expliciteren.

Bij DPA vervullen de accountmanager of resourcemanager deze rol voor veel interim professionals. Sparring partners kunnen naast collega’s ook bijvoorbeeld netwerkgenoten zijn. Maar denk ook aan je partner, familie en vrienden… Zeker als jullie al jarenlang met elkaar omgaan, is een vriend als geen ander in staat om patronen te zien en je een spiegel voor te houden. Als ik ergens over twijfel, vraag ik vaak aan iemand anders ‘hoe zou jij dit oppakken?’ Dat kan bijzonder goede feedback opleveren. Maar let op: het is ook heel belangrijk dat je dicht bij jezelf blijft. Want bij alle vormen van ‘sociaal leren’ geldt dat gevraagde adviezen kunnen helpen, maar dat jij uiteindelijk zelf bepaalt wat je ermee doet.

Meer vormen van sociaal leren

Andere vormen van sociaal leren zijn:

• Feedback vragen van je opdrachtgever
• Briefing en debriefing na afloop van opdrachten
• Praktijkervaringen delen met andere professionals
• Een lastige uitdaging bespreken met collega-professionals, bijvoorbeeld binnen je business unit
• Opbouwen en onderhouden van in- en externe netwerken
• Lidmaatschap van een beroepsvereniging of zakelijk netwerk

Zoek jouw spiegel of slijpsteen

Volgens de 70-20-10 theorie van Charles Jennings leer je 70% door te werken, 20% door sociaal leren en 10% door opleidingen. In hoeverre benut jij die 20% en zoek je anderen op om verder te komen in je loopbaan? Het is altijd goed als iemand je vanuit een ander perspectief bevraagt, zaken verduidelijkt en je versterkt in je keuzes. Benader zelf collega-professionals die mogelijk met een vergelijkbare uitdaging hebben geworsteld en vraag altijd om feedback na een opdracht. Of ga bewust op zoek naar een goede sparring partner. Nog nooit een mentor gehad? Ga zelf op zoek naar iemand die deze rol zou kunnen vervullen. Als er een klik is en wederzijds vertrouwen, kun je alles met elkaar bespreken. En als je iemand hebt gevonden die deze rol voor jou kan en wil invullen, zul je al snel merken dat dit je ontwikkeling enorm verrijkt.